Zatrudnienie emeryta wojskowego na umowę zlecenie wiąże się z określonymi zobowiązaniami w zakresie oskładkowania, zarówno pod kątem składek emerytalnych, jak i zdrowotnych. Emerytura wojskowanie wymaga dodatkowego oskładkowania na składki emerytalne z tytułu pracy na umowie zlecenie. Składki te są już opłacane przez system wojskowy. Niemniej jednak, osoba taka zobowiązana jest do opłacania składek zdrowotnychoraz innych, takich jak chorobowe czy wypadkowe, od wynagrodzenia z umowy zlecenie.
Pracodawca musi dopełnić obowiązków związanych ze zgłoszeniem emeryta wojskowego do ZUS, co jest kluczowe dla prawidłowego naliczenia składek. Choć emerytura wojskowa zapewnia dostęp do ubezpieczenia zdrowotnego, osobna składka zdrowotnaz tytułu umowy zlecenie jest nieunikniona, co może być dodatkowym obciążeniem finansowym.
Warto pamiętać, że łączenie obu źródeł dochodu, czyli emerytury wojskowej i umowy zlecenie, może wpłynąć na wysokość składekna ubezpieczenia społeczne. W przypadku pracy na umowę zlecenie, emeryt wojskowy będzie podlegał obowiązkowi odprowadzania składek zdrowotnych, które są niezależne od wcześniej wypłacanej emerytury. Zatem osoby łączące obie formy zatrudnienia muszą liczyć się z dodatkowymi obowiązkami składkowymi, choć opodatkowaniez tytułu umowy zlecenie nie powinno już wpłynąć na wysokość samej emerytury wojskowej.
Przy odpowiednim rozumieniu przepisów, emerytura wojskowa oraz umowa zlecenie mogą być z powodzeniem łączone, choć warto wcześniej skonsultować się z ekspertem lub ZUS, aby uniknąć pomyłek w rozliczeniach składek.
Emerytura wojskowa a oskładkowanie zleceniato temat, który wzbudza sporo pytań. Jak to możliwe, że emeryt wojskowy, mimo pobierania świadczenia, może jednocześnie wykonywać pracę na podstawie umowy zlecenia? Czy i jakie składki ZUS musi odprowadzać? To zagadnienia, które warto wyjaśnić, zwłaszcza w kontekście obowiązujących przepisów na rok 2025.
Praca na umowie zlecenie a emerytura wojskowato kwestia, która wiąże się z kilkoma niuansami. Wbrew pozorom, osoba pobierająca emeryturę wojskowąnie jest zwolniona z obowiązku opłacania składek ZUS, gdy podejmuje pracę na zlecenie. Chociaż prawo przewiduje pewne wyjątki, to dla wielu emerytów wyzwaniem jest zrozumienie, w jakim zakresie i które składki należy opłacać.
Kluczowe zasady oskładkowaniazależą m.in. od tego, czy zlecenie jest traktowane jako forma działalności zarobkowej, czy też jako dodatkowy dochód. Warto pamiętać, że emeryt wojskowy zatrudniony na umowę zlecenie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, ale nie zawsze dotyczy to innych składek, takich jak chorobowe.
W kolejnych częściach artykułu przyjrzymy się szczegółowo, jak zmieniają się przepisy w 2025 roku, jakie obowiązki ma pracodawca w stosunku do emeryta wojskowego oraz co warto wiedzieć o składkach ZUS w takim przypadku. ⚠️
Emerytura wojskowa a obowiązek oskładkowania umowy zlecenia
Zasady oskładkowania umowy zlecenia dla emerytów wojskowych
Emeryci wojskowi, którzy podejmują pracę na podstawie umowy zlecenia, podlegają określonym zasadom oskładkowania, które mogą różnić się od tych, które obowiązują w przypadku standardowych pracowników. Kluczowym punktem jest fakt, że emerytura wojskowa nie zwalnia z opłacania składek ZUS, jeżeli osoba podejmuje dodatkową działalność zarobkową. Zasady oskładkowania zależą jednak od kilku czynników, w tym charakterystyki umowy oraz tego, czy zleceniobiorca jest objęty innymi ubezpieczeniami.
✅ Obowiązkowe składki ZUS
Emeryt wojskowy zatrudniony na umowę zlecenie jest zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz wypadkowe. Ustawa przewiduje, że są to składki obowiązkowe, niezależnie od tego, że osoba ta już pobiera świadczenie emerytalne. Istotne jest to, że wysokość tych składek zależy od wysokości wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia.
❗ Wyjątki
Warto zwrócić uwagę, że emeryci wojskowi mają możliwość zrezygnowania z niektórych składek, takich jak składka chorobowa. Zgodnie z przepisami, składka chorobowa na umowie zlecenie jest dobrowolna, co oznacza, że emeryt może podjąć decyzję, czy chce ją opłacać.
Zależność między wysokością emerytury a składkami na ZUS
Kolejnym ważnym aspektem w kontekście oskładkowania emerytów wojskowych jest wpływ wysokości emeryturyna składki ZUS. W przypadku osób, które osiągają wysoką emeryturę wojskową, przychód z umowy zlecenia może być stosunkowo niski, a co za tym idzie – wysokość składek ZUS będzie proporcjonalna do tej kwoty.
Przykład:
Jeśli emeryt wojskowy zarabia na umowie zlecenia 2 500 zł brutto, to składka emerytalna (9,76%) wynosi 244 zł. W przypadku osób, które zarabiają więcej, wysokość składek proporcjonalnie wzrasta.
Natomiast, gdy emeryt zarabia na umowie zlecenie w wysokości mniejszej niż minimalne wynagrodzenie, może zdarzyć się sytuacja, w której składki ZUS nie będą pełne, co może wpływać na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych.
Co jeszcze warto wiedzieć?
Zatrudniając emeryta wojskowego na umowę zlecenie, pracodawca musi pamiętać o kilku formalnościach. Jedną z nich jest obowiązek zgłoszenia do ZUS. Choć samo oskładkowanie zlecenia nie jest skomplikowane, proces zgłoszenia wymaga szczególnej uwagi, szczególnie w przypadku emerytów wojskowych, którzy mogą mieć dodatkowe zobowiązania lub preferencje podatkowe wynikające z charakterystyki ich wcześniejszej służby.
⚠️ Co się zmienia w 2025 roku?
W 2025 roku zmieniają się niektóre zasady dotyczące składek ZUS dla emerytów. Z tego względu warto regularnie sprawdzać zmiany w przepisach, aby uniknąć błędów w rozliczeniu składek.
Przepisy dotyczące emerytów wojskowych zatrudnionych na umowę zlecenie
Składki ZUS przy umowie zlecenie z emerytem wojskowym
Emeryci wojskowi, którzy decydują się na zawarcie umowy zlecenia, muszą wiedzieć, jakie składki ZUS są na nich nałożone oraz w jakiej wysokości. Warto podkreślić, że mimo pobierania emerytury wojskowej, osoby te są zobowiązane do odprowadzania składek na ZUS od wynagrodzenia uzyskiwanego z umowy zlecenia. Zasady te są podobne do tych, które obowiązują innych zleceniobiorców.
✅ Obowiązkowe składki na ZUS
Każdy emeryt wojskowy zatrudniony na umowę zlecenie musi opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe. Zgodnie z przepisami, wysokość składek uzależniona jest od kwoty wynagrodzenia z tytułu wykonywanej pracy. W przypadku wynagrodzenia wyższego niż minimalne, składki są obliczane na podstawie faktycznego dochodu. Natomiast, gdy zarobki są niższe, składki będą proporcjonalnie mniejsze.
❗ Składki dobrowolne
Zleceniobiorcy, w tym emeryci wojskowi, mogą zdecydować się na dobrowolne opłacanie składek chorobowych. Ta opcja daje możliwość ubezpieczenia się w razie choroby, jednak nie jest obowiązkowa. Decyzja o opłacaniu składki chorobowej powinna zostać podjęta na początku zatrudnienia lub podczas zawierania umowy zlecenia.
Ubezpieczenie wypadkowe i zdrowotne
Składka wypadkowa jest obligatoryjna i dotyczy wszystkich pracujących na umowę zlecenie. Jest to składka na ubezpieczenie od wypadków przy pracy, które mogą się zdarzyć w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych. Z kolei składka na ubezpieczenie zdrowotne również jest obowiązkowa i stanowi 9% wynagrodzenia. Dla emeryta wojskowego, podobnie jak dla innych osób, składka ta jest odprowadzana do Narodowego Funduszu Zdrowia.
Zgłoszenie do ZUS przy umowie zlecenie
Zatrudniając emeryta wojskowego na umowę zlecenie, pracodawca ma obowiązek zgłoszenia go do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jest to istotna formalność, która zapewnia legalność zatrudnienia oraz gwarantuje, że składki zostaną poprawnie odprowadzone.
Proces zgłoszenia do ZUS
W pierwszej kolejności pracodawca musi zgłosić zleceniobiorcę do ZUS. Procedura ta odbywa się za pomocą formularza ZUS ZUA, który jest składany online. Warto pamiętać, że zgłoszenie do ZUS musi być dokonane najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy na podstawie umowy zlecenia. W przeciwnym razie pracodawca może zostać ukarany karą za nieterminowe zgłoszenie pracownika.
⚠️ Terminowe płatności składek
Po zgłoszeniu do ZUS, każda opłata musi być dokonana w odpowiednich terminach. Termin zapłaty składek na ZUS przypada na 15. dzień każdego miesiąca. To oznacza, że zarówno pracodawca, jak i emeryt wojskowy, muszą pamiętać o terminowym regulowaniu płatności, aby uniknąć odsetek za zwłokę.
Jeśli składki nie zostaną opłacone w wyznaczonym czasie, ZUS ma prawo do naliczenia odsetek oraz wymierzenia kar. Należy również pamiętać, że w przypadku niezapłacenia składek, emeryt wojskowy może stracić część swoich uprawnień do ubezpieczeń społecznych, co może wpłynąć na wysokość świadczeń.
Inne obowiązki pracodawcy i zleceniobiorcy
Zarówno pracodawca, jak i emeryt wojskowy, powinni być świadomi, że oprócz zgłoszenia do ZUS i regularnego opłacania składek, istnieją także inne obowiązki wynikające z zawarcia umowy zlecenia. Warto zwrócić uwagę na:
-
Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego, które pozwala emerytowi wojskowemu korzystać z publicznej opieki zdrowotnej,
-
Obowiązek przekazywania informacji o składkachdo ZUS, co jest szczególnie ważne w przypadku kontroli.
Praktyczny przykład:
Emeryt wojskowy, który zaczyna pracować na umowę zlecenie, może zauważyć, że składki na ubezpieczenie zdrowotne i wypadkowe są potrącane automatycznie, natomiast składka chorobowa będzie zależna od jego decyzji. Jeśli zdecyduje się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, musi poinformować o tym pracodawcę na etapie zawierania umowy.
Pamiętając o tych wymaganiach, zarówno emeryt wojskowy, jak i pracodawca, mogą uniknąć problemów związanych z niewłaściwym oskładkowaniem umowy zlecenia.
Wpływ umowy zlecenia na wysokość emerytury wojskowej
Oskładkowanie zlecenia a zmniejszenie emerytury
Zawarcie umowy zlecenia po przejściu na emeryturę wojskową może wpłynąć na wysokość świadczenia emerytalnego. Chociaż na pierwszy rzut oka może wydawać się, że zarabianie na umowie zlecenie nie powinno mieć wpływu na emeryturę, to rzeczywistość jest bardziej skomplikowana. Ważnym aspektem jest to, jak składki na ZUS, odprowadzane z wynagrodzenia za umowę zlecenie, mogą wpłynąć na ponowne wyliczenie emerytury.
Zasady kumulacji świadczeń emerytalnych i wynagrodzenia
Emeryci wojskowi, którzy podejmują dodatkową pracę na umowie zlecenie, mogą kumulować swoje wynagrodzenie z emeryturą, ale tylko pod warunkiem, że będą odprowadzać składki na ZUS. Zgodnie z przepisami, każdy dodatkowy dochód, który podlega oskładkowaniu, może wpłynąć na wysokość przyszłych świadczeń. Jeśli zleceniobiorca osiąga przyzwoity poziom wynagrodzenia, na podstawie którego odprowadzane są składki, może to prowadzić do przeliczenia emerytury na korzyść osoby pobierającej świadczenie.
✅ Wpływ składek na ponowne wyliczenie emerytury
W przypadku, gdy emeryt wojskowy zarabia na umowie zlecenie, a od tego dochodu odprowadzane są składki ZUS, dochodzi do tzw. “waloryzacji” emerytury. Oznacza to, że po kilku latach, jeśli wysokość składek była znacząca, emerytura może zostać ponownie wyliczona, uwzględniając te dodatkowe składki. Waloryzacja nie jest jednak automatyczna, więc trzeba pamiętać o złożeniu odpowiedniego wniosku w ZUS, by podjąć procedurę przeliczenia emerytury.
Jak uniknąć obniżenia emerytury?
Zatrudnienie na umowę zlecenie wiąże się z ryzykiem obniżenia wysokości emerytury wojskowej, zwłaszcza jeśli składki są odprowadzane w sposób nieoptymalny lub niewłaściwie zadeklarowane. Jednak istnieją sposoby, aby tego uniknąć.
Przemyślane podejście do składek ZUS przy umowie zlecenie
Najważniejszym krokiem jest świadome podchodzenie do składek na ZUS. Przede wszystkim warto zadbać o to, by składki były odprowadzane regularnie i w pełnej wysokości. Jeżeli emeryt wojskowy podejmuje pracę w okresie, w którym jego wynagrodzenie z umowy zlecenia jest niskie, może rozważyć decyzję o dobrowolnym opłacaniu składki chorobowej lub wypadkowej. Te dodatkowe składki mogą stanowić element zabezpieczenia przyszłych świadczeń emerytalnych.
⚠️ Zalecenie: kontroluj wysokość składek
Osoby, które podejmują umowę zlecenie, powinny monitorować wysokość swoich składek, by uniknąć sytuacji, w której składki będą za niskie, co wpłynie na późniejsze wyliczenie emerytury. Regularne sprawdzanie wysokości składek może pozwolić uniknąć negatywnych konsekwencji w przyszłości. Warto pamiętać, że zmiana warunków zatrudnienia (np. wyższe wynagrodzenie) może wpłynąć na obliczenie świadczenia wojskowego.
Przykład z życia
Pani Krystyna, emerytka wojskowa, przez kilka lat pracowała na umowie zlecenie, ale nie zwróciła uwagi na wysokość odprowadzanych składek. Po kilku latach pracy, jej emerytura została przeliczona, a część składek nie była wystarczająca, by uzyskać wyższe świadczenie. Pani Krystyna postanowiła podjąć decyzję o dobrowolnym opłacaniu składki chorobowej i zaczęła kontrolować wysokość składek, co pozwoliło jej uzyskać wyższą emeryturę.
Zatem, choć oskładkowanie umowy zlecenia może wpływać na wysokość emerytury wojskowej, odpowiednie podejście do tematu składek może pomóc uniknąć obniżenia świadczenia. Świadomość i aktywne zarządzanie składkami na ZUS są kluczowe, by cieszyć się pełnymi korzyściami z pracy na umowę zlecenie w czasie pobierania emerytury.
Zatrudnienie emeryta wojskowego a inne formy opodatkowania
Podatek dochodowy a umowa zlecenie
Zatrudnienie emeryta wojskowego na umowę zlecenie wiąże się nie tylko z obowiązkiem oskładkowania wynagrodzenia na ZUS, ale również z koniecznością rozliczenia podatku dochodowego. Zgodnie z przepisami, osoby pobierające emeryturę wojskową, które pracują na umowie zlecenie, muszą płacić podatek dochodowy od uzyskiwanego dochodu, tak jak każda inna osoba zatrudniona na tej podstawie.
Kiedy emeryt wojskowy płaci podatek dochodowy?
Podatek dochodowy jest naliczany na podstawie dochodów uzyskanych z pracy na umowie zlecenie. Oznacza to, że emeryt wojskowy, zarabiający na zleceniu, musi zapłacić podatek dochodowy od uzyskiwanego dochodu, po uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu oraz ewentualnych ulg podatkowych.
Warto jednak pamiętać, że emeryci wojskowi mogą korzystać z tzw. kwoty wolnej od podatku, czyli wartości dochodu, który nie podlega opodatkowaniu (obecnie wynosi ona 30 000 zł rocznie). Dodatkowo, jeżeli emeryt uzyskuje inne dochody, na przykład z innych źródeł, kwota ta jest sumowana z pozostałymi dochodami.
⚠️ Zależności między składkami ZUS a podatkami
Istnieje bezpośrednia zależność pomiędzy wysokością odprowadzanych składek na ZUS a wysokością podatku dochodowego. Składki ZUS są potrącane od wynagrodzenia brutto, a ich wartość obniża podstawę opodatkowania. Oznacza to, że im wyższe składki na ZUS, tym mniejsza podstawa do naliczenia podatku dochodowego, co może prowadzić do obniżenia kwoty podatku do zapłacenia.
Dodatkowe obciążenia finansowe związane z umową zlecenie
Zatrudnienie na umowę zlecenie wiąże się z dodatkowymi obciążeniami finansowymi, które mogą wpłynąć na ostateczne wynagrodzenie emeryta wojskowego. Oprócz obowiązkowych składek na ZUS, emeryci wojskowi mogą być zobowiązani do opłacania dobrowolnych składek, takich jak składka chorobowa czy wypadkowa.
Koszty związane z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym
Emeryt wojskowy, podejmując pracę na umowie zlecenie, może zdecydować się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Choć nie jest to obowiązkowe, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe daje prawo do zasiłku chorobowego w przypadku niezdolności do pracy. Warto jednak pamiętać, że takie ubezpieczenie wiąże się z dodatkowymi kosztami, które mogą obniżyć ostateczną wysokość wynagrodzenia z umowy zlecenie. W przypadku umowy zlecenia, składka na ubezpieczenie chorobowe wynosi 2,45% podstawy wymiaru.
Przykłady rozliczeń podatkowych i składek ZUS w 2025 roku
W 2025 roku, przykładowy emeryt wojskowy zatrudniony na umowę zlecenie zarabiający 5000 zł brutto będzie musiał odprowadzić składki na ZUS, w tym składkę emerytalną, rentową, wypadkową oraz zdrowotną. Zakładając, że zdecyduje się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jego składki ZUS wyniosą około 1250 zł (w zależności od wysokości wynagrodzenia). Po odliczeniu składek ZUS, podstawa opodatkowania zostanie obniżona, co wpłynie na obniżenie podatku dochodowego, który wyniesie około 19% od kwoty brutto po potrąceniu składek ZUS.
✅ Dodatkowe obciążenia podatkowe
Oprócz standardowych składek ZUS, emeryt wojskowy może być zobowiązany do odprowadzenia składek na inne ubezpieczenia, takie jak ubezpieczenie wypadkowe czy dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Te dodatkowe składki, mimo że nie są obowiązkowe, mogą stanowić istotny koszt związany z pracą na umowie zlecenie.
Zbiegi ubezpieczeń: emerytura wojskowa a umowa zlecenie
Zasady łączenia ubezpieczeń emerytalnych
Zatrudnienie emeryta wojskowego na umowę zlecenie może prowadzić do sytuacji, w której dochodzi do łączenia różnych systemów ubezpieczeniowych. Emerytura wojskowa jest wypłacana z tytułu ubezpieczenia emerytalnego w ramach systemu wojskowego, podczas gdy umowa zlecenie wiąże się z obowiązkowym oskładkowaniem na ubezpieczenie społeczne (ZUS). W przypadku łączenia tych dwóch form, pojawia się pytanie, kiedy należy opłacać składki w obu systemach.
⚠️ Kiedy należy opłacać składki w obu systemach?
Jeśli emeryt wojskowy podejmuje pracę na umowie zlecenie, jego wynagrodzenie z tej umowy podlega oskładkowaniu na ZUS. Istnieje jednak zasada, że składki na ubezpieczenia społeczne nie są płacone dwukrotnie – jeżeli osoba już pobiera emeryturę, to jej składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenie nie będą naliczane na tym samym poziomie co w przypadku zwykłego pracownika. Oznacza to, że emeryt wojskowy opłaca składki na ZUS tylko w zakresie, który nie jest pokrywany przez świadczenie emerytalne, a dokładnie tylko składki na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe i zdrowotne.
Dla przykładu: jeżeli emeryt wojskowy pobiera emeryturę wojskową i dodatkowo pracuje na umowie zlecenie, to nie będzie musiał opłacać składek na ubezpieczenie emerytalne ani rentowe. Z kolei składki na chorobowe i wypadkowe będą już naliczane od kwoty brutto z umowy zlecenie.
Rola zgłoszeń do ZUS w przypadku łączenia różnych tytułów ubezpieczeniowych
Ważne jest, by pracodawca (zleceniodawca) w przypadku zatrudnienia emeryta wojskowego na umowę zlecenie dokonał odpowiednich zgłoszeń do ZUS. Przede wszystkim należy zgłosić osobę do ubezpieczenia zdrowotnego, a także innych ubezpieczeń, które będą miały zastosowanie (chorobowe, wypadkowe). Zgłoszenie to jest niezbędne, by prawidłowo obliczyć wysokość składek oraz, by emeryt mógł korzystać z uprawnień związanych z ubezpieczeniem zdrowotnym.
Wpływ na składki zdrowotne
Praca na umowie zlecenie przez emeryta wojskowego wiąże się z koniecznością opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, które są oddzielne od składek na emeryturę wojskową. ZUS traktuje ubezpieczenie zdrowotne osobno, niezależnie od tego, czy osoba ta pobiera już emeryturę.
Oskładkowanie zdrowotne w przypadku pracy na umowę zlecenie
Emeryt wojskowy zatrudniony na umowie zlecenie będzie miał obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne od kwoty brutto wynagrodzenia. Warto zaznaczyć, że składka zdrowotna wynosi 9% podstawy wymiaru, przy czym 7,75% tej składki jest odliczane od dochodu, a pozostałe 1,25% jest traktowane jako koszt, który nie obniża dochodu do opodatkowania.
W przypadku osoby zatrudnionej na umowie zlecenie składki zdrowotne są płacone od całej kwoty wynagrodzenia, bez względu na to, że osoba ta już korzysta z ubezpieczenia zdrowotnego w ramach emerytury wojskowej. Oznacza to, że będzie musiała płacić dodatkową składkę zdrowotną w ramach umowy zlecenie, co może wpłynąć na jej dochody.
Zasady składek na ubezpieczenie zdrowotne w 2025 roku
W 2025 roku, emeryci wojskowi zatrudnieni na umowie zlecenie, tak jak wszyscy pracownicy w Polsce, będą musieli płacić składkę zdrowotną w wysokości 9% od brutto. Oznacza to, że osoby, które już mają ubezpieczenie zdrowotne z tytułu emerytury wojskowej, będą zmuszone do opłacania tej składki po raz drugi, jeśli podejmą dodatkową pracę na umowie zlecenie.
W przypadku umowy zlecenie składki na ubezpieczenie zdrowotne są obowiązkowe i nie ma możliwości ich uniknięcia, nawet jeśli emeryt wojskowy korzysta już z ubezpieczenia zdrowotnego w ramach emerytury. Płacenie podwójnych składek zdrowotnych może być dla niektórych osób obciążeniem, ale jest to zgodne z przepisami prawa.
✅ Podsumowanie
Zatrudnienie emeryta wojskowego na umowę zlecenie wiąże się z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie zdrowotne. Istnieje jednak pewne rozróżnienie w przypadku składek na emeryturę, które nie są naliczane, jeśli osoba ta już otrzymuje świadczenie emerytalne. Należy pamiętać o odpowiednich zgłoszeniach do ZUS oraz o konieczności opłacenia składki zdrowotnej, która będzie obciążeniem dodatkowym.
