Mobbing pochyły to zjawisko, które może być trudne do zauważenia, ale ma poważne konsekwencje zarówno dla ofiary, jak i dla organizacji. W odróżnieniu od mobbingu pionowego, gdzie przełożony jest sprawcą, w mobbingu pochyłym mamy do czynienia z nękaniem pomiędzy osobami o równym statusie zawodowym. Subtelność tego zjawiskasprawia, że ofiara często nie ma świadomości, że staje się celem działań destrukcyjnych. Warto jednak znać wszystkie formy mobbingu, by móc je rozpoznać i podjąć odpowiednie kroki w celu ochrony swoich praw.
Kluczowe mechanizmy mobbingu pochyłego
Najczęściej sprawcami mobbingu pochyłego są współpracownicylub menedżerowie, którzy nękają ofiarę za pomocą manipulacji, wykluczania czy ignorowania. W przeciwieństwie do mobbingu pionowego, gdzie relacje są wyraźnie hierarchiczne, w mobbingu pochyłym nękanie odbywa się w bardziej zawoalowany sposób, co sprawia, że jego identyfikacja bywa utrudniona. Ofiary tego typu mobbingu mogą doświadczyć psychicznego stresu, który wpływa na ich samopoczucie i wydajność w pracy.
Odpowiedzialność pracodawcy i konsekwencje prawne
Zarówno w przypadku mobbingu pionowego, jak i pochyłego, odpowiedzialność za przeciwdziałanie tym praktykom spoczywa na pracodawcy. To właśnie on powinien wprowadzić odpowiednie procedury zgłaszania mobbingu oraz zapewnić pracownikom bezpieczeństwo i wsparcie. W przypadku mobbingu pochyłego, sprawca może ponieść konsekwencje dyscyplinarne, a ofiara ma prawo do odszkodowania.
Praktyczne wskazówki
Aby uniknąć sytuacji, w których mobbing pochyły stanie się problemem w firmie, warto zainwestować w szkolenia z zakresu komunikacjii rozwiązywania konfliktów. Pracodawcy powinni również stworzyć jasny system zgłaszania nieprawidłowości, który umożliwi pracownikom bezpieczne zgłaszanie nadużyć. Odpowiednia reakcja na wczesne sygnały mobbingu może zapobiec jego eskalacji i zapewnić zdrową atmosferę w miejscu pracy.
Mobbing pochyłyto termin, który staje się coraz bardziej rozpoznawalny w kontekście problemów w miejscu pracy. Chociaż dla wielu osób termin “mobbing” kojarzy się głównie z prześladowaniem między pracownikami, mobbing pochyły odnosi się do specyficznej sytuacji, w której to przełożonynęka swojego podwładnego. Tego rodzaju zachowania mogą przybierać różne formy, jednak ich cel jest zawsze ten sam – zdyskredytowanie i zastraszenieofiary.
Warto wiedzieć, że mobbing pochyłynie jest tylko kwestią emocji czy nieporozumień w pracy. To poważne nadużycie władzy, które może mieć daleko idące skutki zarówno dla osoby nękanej, jak i dla całego zespołu. Osoba, która doświadcza mobbingu, może poczuć się izolowana, zniechęcona, a jej motywacja do pracy spada do minimum. Taki stan rzeczy nie tylko wpływa na psychikę ofiary, ale i na atmosferę w całym zespole.
Czym dokładnie charakteryzuje się mobbing pochyły?
Mobbing pochyły może obejmować:
-
Wyśmiewaniei publiczne krytykowanie pracownika
-
Izolowaniego od innych członków zespołu
-
Nieuzasadnioną krytykęoraz wymuszanie nierealnych celów
-
Manipulowaniesytuacjami w taki sposób, by podważyć autorytet osoby
Takie zachowania, choć często subtelne, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji psychicznych, w tym wypalenia zawodowegoi depresji.
W artykule przyjrzymy się nie tylko definicji mobbingu pochyłego, ale również jego objawom, skutkom oraz sposobom obrony przed takim traktowaniem w pracy.
Mobbing pochyły: Definicja i kontekst
Czym jest mobbing pochyły?
Mobbing pochyłyto specyficzna forma nękania, która ma miejsce w relacjach między przełożonym a podwładnym. Jest to zjawisko, w którym osoba zajmująca wyższą pozycję w hierarchii firmowej wykorzystuje swoją władzę do systematycznego i świadomego dyskredytowaniaoraz poniżaniapracownika. W przeciwieństwie do innych form mobbingu, mobbing pochyły charakteryzuje się tym, że sprawca, czyli przełożony, stosuje różnorodne techniki psychiczne i emocjonalne, aby podważyć autorytet ofiary, utrudniając jej pracę i życie zawodowe.
Do typowych zachowań, które mogą świadczyć o mobbingu pochyłym, zalicza się:
-
Publiczne wyśmiewanielub krytykowaniepracownika za błędy, które mogą być niewielkie lub zupełnie nieistotne
-
Zmuszanie do nierealnych zadańlub obniżanie zakresu odpowiedzialności, które sprawiają, że ofiara czuje się niewystarczająca
-
Izolowanieod innych członków zespołu lub unikanie komunikacji, co może prowadzić do poczucia osamotnienia w pracy
-
Nieuzasadniona krytykai wykonywanie zadań na siłęw sposób, który zniechęca pracownika do dalszej pracy
Różnice między mobbingiem pochyłym a innymi rodzajami mobbingu
Mobbing pochyły jest szczególną formą nękania, która różni się od mobbingu pionowego czy horyzontalnego, które dotyczą interakcji pomiędzy współpracownikami na tym samym poziomie. W mobbingu pochyłym sprawca ma wyższą pozycjęw organizacji, co dodaje mu przewagi w relacji. O ile w mobbingu pionowym ofiara może być nękana przez kolegów z pracy, to w mobbingu pochyłym jedynie przełożonymoże wykorzystywać swoją pozycję do nękania, a pracownik znajduje się w wielkiej zależności zawodowejod osoby, która stosuje takie zachowania.
W odróżnieniu od mobbingu horyzontalnego, który może być bardziej bezpośredni i polegać na bezpośrednich atakach werbalnych, mobbing pochyły często przybiera formę subtelnych manipulacji, które są trudne do zauważenia przez innych pracowników, a tym bardziej przez osoby spoza firmy. Dlatego też ofiara często ma trudności z wykazaniem, że jest ofiarą takiego nękania.
Jakie są skutki mobbingu pochyłego? ⚠️
Skutki mobbingu pochyłego mają dalekosiężne konsekwencje zarówno dla osoby dotkniętej tym zjawiskiem, jak i dla całej organizacji.
Psychiczne konsekwencjedla ofiary są zwykle najbardziej widoczne. Ciągła presja, stres i poczucie zagrożenia mogą prowadzić do lęku, depresjioraz zaburzeń snu. W skrajnych przypadkach, osoba nękana w ten sposób może stracić poczucie własnej wartości i popaść w stan wypalenia zawodowego. Takie efekty nie tylko obniżają jakość życia osobistego, ale także znacząco utrudniają efektywność zawodową.
Mobbing pochyły ma również negatywny wpływ na zdrowie fizyczneofiary. Długotrwały stres powoduje obniżenie odporności organizmu, a także może prowadzić do problemów z sercem, nadciśnieniem czy chronicznymi bólami głowy. Często dochodzi także do somatyzacji, czyli przejawiania się problemów psychicznych w postaci dolegliwości fizycznych, takich jak bóle pleców czy dolegliwości trawienne.
Nie można również zapominać, że atmosfera w firmierównież cierpi na skutek mobbingu pochyłego. Tego typu zachowania wpływają na zaufanie między pracownikami, zwiększają rotację kadr i obniżają ogólną motywację zespołu. W dłuższym okresie może to doprowadzić do wzrostu liczby nieobecności, a także utraty najlepszych talentów, które decydują się na odejście z firmy.
Przykład mobbingu pochyłego w praktyce
Przykładem może być sytuacja, w której przełożony wielokrotnie wyśmiewa pracownika za błędy, które nie są aż tak poważne, ale są używane do podważenia jego kompetencji. Dodatkowo, osoba ta jest stopniowo odsuwana od interesujących projektów, co prowadzi do jej izolacji w zespole. Tego rodzaju subtelne, ale ciągłe działania prowadzą do osłabienia pewności siebie pracownika i obniżają jego poczucie wartości, co w dłuższym okresie może prowadzić do wypalenia zawodowego.
Przełożony jako sprawca: mechanizmy mobbingu pochyłego
Jakie zachowania są typowe dla mobbingu pochyłego? ⚠️
Mobbing pochyły przybiera różne formy, z których większość jest subtelna i trudna do uchwycenia w codziennej pracy. Przełożony, który decyduje się na mobbing pochyły, stosuje techniki psychiczne i emocjonalne, które mają na celu zniszczenie poczucia wartości pracownika. Wyśmiewanie, krytyka i izolacjato podstawowe narzędzia wykorzystywane w tym procesie.
Wyśmiewanie i publiczna krytykasą szczególnie niebezpieczne, gdyż podważają autorytetpracownika w oczach innych osób w firmie. Przykład: Przełożony regularnie ośmiesza pracownika podczas spotkań zespołowych, wytykając drobne błędy, które w innych okolicznościach mogłyby zostać uznane za nieistotne. Takie zachowanie prowadzi do publicznego poniżenia, co jest wyjątkowo szkodliwe psychicznie.
Kolejnym przykładem jest ciężka izolacja, która może przejawiać się w odsunięciu pracownika od ważnych projektów lub rozmów zespołowych. Z czasem taki pracownik zaczyna czuć się mniej ważny, a jego zaangażowanie w wykonywaną pracę maleje. Tego rodzaju manipulacja sprawia, że osoba nękana stopniowo traci poczucie przynależności do zespołu, co może skutkować wypaleniem zawodowym.
Mobbing pochyły to także umniejszanie roli pracownikaw organizacji. Przełożony może świadomie i regularnie obniżać ocenę pracy podwładnego, nawet jeśli jej jakość jest na wysokim poziomie. Przykład: Pracownik wykonuje trudne zadanie, jednak przełożony celowo zignoruje jego osiągnięcia, przypisując zasługi innym osobom lub nie dostrzegając wysiłku.
Dlaczego mobbing pochyły jest trudniejszy do udowodnienia?
Mobbing pochyły jest trudniejszy do udowodnienia, ponieważ często przyjmuje formę subtelnych manipulacji, które nie pozostawiają łatwych do udowodnienia dowodów. Ponadto, sprawca posiada silną pozycję w hierarchii organizacyjnej, co sprawia, że ofiary nie mają łatwego dostępu do mechanizmów obrony. Przełożeni, mając kontrolę nad stanowiskiem pracownika, mogą skutecznie tłumaczyć swoje zachowania jako „część procesu zarządzania” lub „metody motywacyjne”. Takie działania utrudniają postawienie zarzutów wobec mobbera.
Przykład: Pracownik zgłasza przełożonemu, że czuje się ignorowany, ale ten reaguje stwierdzeniem, że “takie są wymogi pracy w tej firmie”. W efekcie osoba nękana zaczyna wątpić w swoje postrzeganie sytuacji, co jeszcze bardziej pogłębia jej frustrację.
Dodatkowo, w organizacjach, gdzie istnieje silna struktura władzy, ofiara może obawiać się odwetówlub utraty pracy, jeśli zdecyduje się otwarcie mówić o problemie. Często też trudno jest znaleźć świadków, którzy byliby w stanie potwierdzić szkodliwe zachowania przełożonego, ponieważ są one z reguły dyskretnelub kamuflowane.
Związki z innymi rodzajami mobbingu w pracy ⚠️
Mobbing pochyły, choć jest specyficzną formą nękania, ma wiele cech wspólnych z innymi rodzajami mobbingu, takimi jak mobbing pionowy czy horyzontalny. Kluczową różnicą jest jednak fakt, że w mobbingu pochyłym to przełożony, posiadający pełną kontrolę nad osobą nękaną, wykorzystuje swoją władzę, aby manipulować sytuacją. W innych rodzajach mobbingu, takich jak mobbing pionowy (gdzie jeden pracownik nęka drugiego na tym samym poziomie hierarchii), sprawcy również mogą wykorzystywać różnorodne techniki psychiczne, ale brak im tej samej władzy, co sprawia, że skutki mobbingu są mniejsze.
Mobbing pochyłyjest więc szczególnie niebezpieczny, ponieważ często wiąże się z pełnym nadużyciem władzy. Przełożony może stosować tego rodzaju zachowania bez obawy o konsekwencje, mając świadomość, że trudno będzie go oskarżyć, zwłaszcza w sytuacji, gdy ofiara nie ma jednoznacznych dowodów na nękanie.
Wszystkie te mechanizmy sprawiają, że mobbing pochyły jest wyjątkowo szkodliwy i trudny do zwalczania, zwłaszcza w firmach, gdzie kultura pracy opiera się na autorytarnych metodach zarządzania.
Jak rozpoznać mobbing pochyły w pracy?
Wczesne sygnały ostrzegawcze
Rozpoznanie mobbingu pochyłego w pracy często jest trudne, ponieważ wiele jego objawów może pojawić się w sposób subtelny i rozłożony w czasie. Istnieje jednak kilka wczesnych sygnałów, które mogą świadczyć o tym, że pracownik staje się ofiarą takiego nękania. Pogorszenie atmosfery w zespoleto jeden z pierwszych symptomów, który może wskazywać na problemy interpersonalne. Jeżeli wcześniej zgrany zespół zaczyna dzielić się na “grupy” lub unikać jednej osoby, może to świadczyć o ukrytej izolacji lub nieformalnym wykluczeniu danej osoby przez przełożonego.
Dodatkowo, u ofiary mobbingu pochyłego mogą wystąpić wyraźne zmiany w zachowaniu. Pracownik, który wcześniej był aktywny, angażujący się w życie zespołu, nagle staje się wycofany, unika kontaktu z innymi i nie bierze udziału w spotkaniach. Zaczynają również pojawiać się objawy stresu, takie jak zaburzenia snu, lęki, bóle głowy czy problemy z koncentracją. W skrajnych przypadkach może dojść do wypalenia zawodowego.
Zniechęcenie do pracyoraz spadek motywacjisą kolejnymi objawami, które warto obserwować. Ofiara mobbingu często czuje się nie doceniana, a jej praca jest ciągle krytykowana, co prowadzi do obniżenia jej poczucia własnej wartości. Tego typu zmiany mogą stopniowo wpłynąć na efektywność i wyniki pracy danej osoby.
Narzędzia i metody rozpoznania mobbingu pochyłego
Rozpoznanie mobbingu pochyłego wymaga zarówno obserwacji interakcji w zespole, jak i uważnej analizy postawy przełożonego wobec pracownika. Pracodawcy, menedżerowie czy współpracownicy powinni zwrócić uwagę na subtelne sygnały, takie jak częste ignorowaniepracownika, brak pozytywnego feedbacku, czy też nadmierne skupianie się na drobnych błędach. Istnieje także niepokojący trend, w którym pracownik jest niedoinformowanylub wykluczany z istotnych spotkań i projektów, mimo że jego rola w zespole powinna być kluczowa.
Dla osoby, która podejrzewa, że jest ofiarą mobbingu, pomocne może być skorzystanie z konsultacji z psychologiemlub doradcą zawodowym. Specjalista pomoże nie tylko w zidentyfikowaniu symptomów mobbingu, ale także doradzi, jak radzić sobie z emocjonalnymi i psychologicznymi skutkami nękania. Dzięki obiektywnej ocenie i odpowiednim technikom zaradczym, pracownik może nauczyć się, jak odzyskać kontrolę nad sytuacją.
Dokumentowanie nieprawidłowych sytuacjito kluczowy element w rozpoznaniu mobbingu. Zbieranie dowodów, takich jak e-maile, zapisy rozmów, czy świadectwa współpracowników, może być niezbędne w przypadku, gdy sytuacja eskaluje i konieczne będzie podjęcie działań prawnych. Dokumentacja pomaga obiektywnie przedstawić sytuację i stanowi silny argument w rozmowach z przełożonymi czy przedstawicielami działu HR.
Kluczowe narzędzia w walce z mobbingiem pochyłym ⚖️
Szybkie rozpoznanie mobbingu pochyłego to podstawa do podjęcia odpowiednich działań. Warto korzystać z dostępnych narzędzi, takich jak:
-
Szkolenia i warsztaty dla pracownikóww zakresie rozpoznawania i zapobiegania mobbingowi.
-
Kultura otwartości w organizacji, która zachęca do dzielenia się trudnościami i obawami.
-
Mechanizmy zgłaszania incydentów, takie jak anonimowe skrzynki skargowe czy rozmowy z pracownikami HR.
Przede wszystkim jednak, rozpoznanie mobbingu w pracy wymaga od pracowników, menedżerów i liderów zespołów wrażliwości na zmiany w zachowaniachi atmosferzew pracy. Im szybciej zostaną podjęte kroki interwencyjne, tym łatwiej będzie zminimalizować negatywne skutki mobbingu pochyłego zarówno dla osoby poszkodowanej, jak i dla organizacji jako całości.
Jakie konsekwencje prawne wiążą się z mobbingiem pochyłym?
Przepisy prawne dotyczące mobbingu ⚖️
W polskim prawie kwestie związane z mobbingiem są szczegółowo regulowane. Artykuł 94^3 Kodeksu pracynakłada na pracodawcę obowiązek zapobiegania mobbingowi w miejscu pracy. Zgodnie z tym przepisem, pracodawca ma obowiązek stworzyć warunki pracy, które minimalizują ryzyko nękania pracowników. Oznacza to, że pracodawca nie tylko musi reagować na przypadki mobbingu, ale również podejmować działania prewencyjne, takie jak szkolenia dla kadry zarządzającej oraz wprowadzenie odpowiednich procedur zgłaszania nieprawidłowości.
Warto zaznaczyć, że prawo do ochrony przed mobbingiemprzysługuje każdemu pracownikowi. Jeśli pracownik doświadczył mobbingu, może dochodzić swoich praw na drodze cywilnej lub karnej, a także zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). W przypadku stwierdzenia naruszenia przez pracodawcę przepisów o mobbingu, ofiara ma prawo do zadośćuczynieniaoraz innych form odszkodowania.
Konsekwencje prawne, które mogą dotknąć sprawcę mobbingu, są również poważne. Mobbing w pracy to nie tylko naruszenie prawa pracy, ale także współczesny przestępstwow wielu sytuacjach, co może prowadzić do odpowiedzialności karnej. Pracodawca, który nie podejmuje odpowiednich działań w celu zapobiegania mobbingowi, może zostać ukarany przez Inspekcję Pracy lub nawet pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej.
Co może zrobić ofiara mobbingu pochyłego?
Ofiary mobbingu pochyłego w pracy mają szereg opcji, aby bronić swoich praw. Pierwszym krokiem, który warto podjąć, jest zgłoszenie sytuacji przełożonemu lub do działu HR. W przypadku, gdy nie daje to efektów lub przełożony jest sprawcą mobbingu, należy zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP)lub skorzystać z pomocy prawnika. Warto pamiętać, że ofiary mobbingu mogą działać anonimowo, dzięki czemu unikają dodatkowego stresu związanego z otwartym zgłoszeniem.
W przypadku, gdy sprawa nie zostanie rozwiązana na etapie wewnętrznym, ofiara mobbingu może złożyć pozew cywilny w celu uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia. Dokumentowanie nieprawidłowych sytuacjito kluczowy element w całym procesie dochodzenia swoich praw. Warto zbierać wszelkie dowody, takie jak zapisy e-maili, wiadomości tekstowe, nagrania rozmów (z zachowaniem zasad prywatności), a także zeznania świadków, którzy mogą potwierdzić, że doszło do nękania.
Możliwości zadośćuczynieniaobejmują zarówno pieniężne rekompensaty, jak i inne formy odszkodowań, takie jak przywrócenie do pracy czy zmiana warunków zatrudnienia. Ofiara mobbingu może również ubiegać się o odszkodowanie za straty materialne oraz niematerialne, jakie poniosła wskutek mobbingu, np. utrata zdrowia psychicznego, stres, wypalenie zawodowe.
Proces sądowy w przypadku mobbingu ⚖️
Jeśli przypadki mobbingu nie zostaną rozwiązane w drodze ugody, możliwy jest proces sądowy. Ofiara może wówczas domagać się przed sądem pracy, aby sprawca został ukarany, a ofiara otrzymała zadośćuczynienie. Warto zauważyć, że w sprawach mobbingowych, ciężar dowodu spoczywa na osobie oskarżającej, czyli ofierze. Dlatego tak ważne jest, aby zebrać jak najwięcej dowodów i świadków.
W przypadku, gdy mobbing pochyły dotyczy przełożonego, sprawa staje się bardziej skomplikowana, ponieważ pracownik może bać się odwetu. W takim przypadku pomoc prawnika, który zna procedury i może reprezentować ofiarę, jest niezwykle cenna. Sąd, rozpatrując sprawę, może nałożyć na pracodawcę obowiązek zapłaty odszkodowania, a także nakazać wdrożenie procedur zapobiegających przyszłym przypadkom mobbingu w organizacji.
Każdy przypadek mobbingu pochyłego jest inny, a jego konsekwencje prawne mogą się różnić w zależności od stopnia nasilenia działań oraz skutków dla ofiary. Z tego powodu tak ważne jest, aby ofiary mobbingu w pracy znały swoje prawa i miały świadomość dostępnych narzędzi do walki o sprawiedliwość.
Mobbing pochyły a odpowiedzialność pracodawcy
Jakie obowiązki ma pracodawca w przypadku mobbingu pochyłego? ⚖️
Pracodawca ponosi pełną odpowiedzialność za stworzenie i utrzymanie w pracy warunków, które zapobiegają mobbingowi. Zgodnie z przepisami prawa pracy, jego obowiązki w tym zakresie są szczególnie istotne, ponieważ to on powinien monitorować atmosferę w firmie oraz interweniować, gdy pojawiają się oznaki nękania lub zastraszania pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy obejmuje także wdrażanie odpowiednich procedur, które umożliwią skuteczną identyfikację mobbingu pochyłego i jego eliminację.
Pracodawca powinien prowadzić systematyczne szkolenia dla pracowników i kadry menedżerskiej, aby ci wiedzieli, jak rozpoznawać sygnały mobbingu oraz jak reagować na nie w przypadku, gdy do niego dochodzi. Szkolenia te pomagają stworzyć środowisko, w którym pracownicy czują się bezpieczni i wiedzą, że firma dba o ich dobrostan. Oprócz szkoleń, konieczne jest wdrożenie polityk antymobbingowych, które określają procedury zgłaszania incydentów oraz działania, jakie powinny być podjęte w przypadku wystąpienia mobbingu.
Pracodawca powinien także przeprowadzać regularne audytyatmosfery pracy, które pomogą zidentyfikować, czy w zespole występują jakiekolwiek nieprawidłowości. To w jego gestii leży wdrażanie systemów, które będą monitorować interakcje między pracownikami i zapobiegać sytuacjom, które mogą prowadzić do nękania lub mobbingu. W przeciwnym razie, jeśli do mobbingu dojdzie, pracodawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej i ponieść poważne konsekwencje finansowe.
Jakie są możliwe sankcje dla sprawcy mobbingu? ⚠️
W przypadku stwierdzenia, że pracownik lub menedżer dopuszcza się mobbingu pochyłego, sprawca może ponieść dyscyplinarne konsekwencje. W zależności od polityki firmy oraz stopnia naruszenia, mogą to być różne kary, począwszy od upomnienia, przez ostrzeżenia, aż po zwolnienie z pracy. Pracodawca ma obowiązek podjąć odpowiednie działania dyscyplinarne, aby zakończyć mobbing i chronić innych pracowników przed podobnymi sytuacjami. Z kolei, w przypadku pracowników wyższego szczebla, takich jak menedżerowie, konsekwencje mogą obejmować nawet utratę stanowiska, jeśli ich działania są uznane za szczególnie szkodliwe.
Zarówno pracodawca, jak i sam sprawca mobbingu mogą ponieść skutki finansowe. Pracodawca może zostać zmuszony do zapłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia na rzecz ofiary mobbingu. Ponadto, jeśli sprawca mobbingu działał w sposób rażąco nieodpowiedni, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej, a także być zmuszony do pokrycia kosztów procesu sądowego. W przypadku działania mobbera na szkodę pracownika w sposób szczególnie brutalny, może dojść do procesu karnego, co wiąże się z karą grzywny, a nawet pozbawienia wolności.
Warto dodać, że mobbing pochyły może również prowadzić do zatrzymania rozwoju kariery zawodowejsprawcy. Firmy o dobrej reputacji nie tolerują takich zachowań, dlatego sprawcy nękania mogą napotkać trudności w znalezieniu nowej pracy, gdyż takie działania obniżają ich wiarygodność zawodową i budują negatywną opinię.
Przykłady konsekwencji dla pracodawcy i sprawcy mobbingu
Przykład 1: Pracownik składa skargę na swojego menedżera, który wielokrotnie krytykował go publicznie i poniżał przed innymi członkami zespołu. Po przeprowadzeniu śledztwa firma decyduje się na zwolnienie menedżeraoraz wypłatę odszkodowaniadla poszkodowanego pracownika.
Przykład 2: Pracodawca zainstalował w firmie anonimowy system zgłaszania przypadków mobbingu. Po zgłoszeniu przez pracownika o mobbingu pochyłym w zespole, firma przeprowadza szkolenie antymobbingoweoraz wprowadza procedury interwencji, które pozwalają szybko reagować na przyszłe incydenty.
Te przykłady pokazują, jak kluczowe dla pracodawcy jest reagowanie na takie sytuacje oraz konsekwencje, które mogą wyniknąć z ignorowania mobbingu w firmie. Właściwa reakcja i podejmowanie działań zapobiegawczych zmniejsza ryzyko długotrwałych skutków prawnych i finansowych.
Mobbing pochyły a inne rodzaje mobbingu
Mobbing pionowy vs. mobbing pochyły
Mobbing pochyły różni się od mobbingu pionowego przede wszystkim w kwestii struktury hierarchicznej w relacjach między pracownikiem a przełożonym. W mobbingu pionowym to przełożony, czyli osoba na wyższym stanowisku, nęka swojego podwładnego. Natomiast w mobbingu pochyłym, ofiarą staje się ktoś, kto posiada podobny lub równy status w hierarchii organizacyjnej, jednak nękający może być zarówno kolega z pracy, jak i menedżer w mniejszym stopniu, np. w sytuacji, gdzie nie ma formalnej władzy. Zatem w mobbingu pochyłym dynamika jest znacznie bardziej subtelna, ponieważ nękający pracownicy nie mają pełnej władzy nad ofiarą, co może zmieniać charakter samego nękania.
W mobbingu pionowym często pojawia się jasno zdefiniowana relacja przełożony–pracownik, co może pomóc w rozpoznaniu problemu. W przypadku mobbingu pochyłego, gdzie osoba nękająca i ofiara są na tym samym poziomie, identyfikacja mobbingu może być trudniejsza. Ofiara może mieć problem z zgłoszeniem, ponieważ nie chce obciążać swoich współpracowników czy narażać się na „złośliwości” ze strony innych. Ponadto, w mobbingu pochyłym znacznie częściej dochodzi do subtelnych form nękania, jak np. ignorowanie, wykluczanie z grupy czy rozmowy za plecami, które są trudniejsze do udowodnienia.
Mobbing poziomy a mobbing pochyły ✅
W przypadku mobbingu poziomego, ofiary to najczęściej pracownicy, którzy zajmują równorzędne stanowiska w firmie. Mobbing poziomy ma miejsce, gdy jedna osoba lub grupa osób nęka współpracowników z tej samej grupy zawodowej lub działu, bez pośrednictwa przełożonego. Tego typu nękanie może być bardziej intensywne i mieć charakter systematyczny, kiedy w grupie zaczynają funkcjonować nieformalne podziały. Często ofiary są wykluczane z towarzyskich interakcji, omijane przy projektach, a ich praca nie jest doceniana.
Z kolei mobbing pochyły może przybrać bardziej złożoną formę, gdy relacje pomiędzy osobami na różnych poziomach hierarchii w organizacji stają się napięte. W tym przypadku to nie tylko współpracownicy, ale także osoby wyższe w hierarchii, np. menedżerowie, mogą brać udział w działaniach nękających. Jednakże w mobbingu poziomym ciężko często przypisać winę konkretnej osobie, bo nękanie jest bardziej rozproszone w zespole.
Kiedy pracownicy nękają innych pracowników? ⚠️
Mobbing poziomy zazwyczaj pojawia się w sytuacjach, gdy w zespole wykształci się podział na “grupę dominującą” i „grupę marginalizowaną”. Działa to na zasadzie rywalizacji o lepszą pozycję w firmie lub wynikających z nieformalne hierarchie, które nie mają nic wspólnego z oficjalnymi stanowiskami. Przykładem może być zespół, w którym kilku pracowników tworzy ścisłą grupę, a pozostali są ignorowani lub poniżani. Takie sytuacje często zdarzają się w organizacjach, które mają złą atmosferę lub gdzie panuje wysoka konkurencja między pracownikami.
Z kolei mobbing pochyły, choć może mieć podobne formy nękania, zazwyczaj wiąże się z osobą, która w zespole posiada wyższą rangę lub funkcję menedżerską. Ta osoba, choć nie zawsze ma bezpośrednią kontrolę nad pracownikami, może skutecznie wpłynąć na atmosferę w zespole. Ofiary mogą czuć się poniżane przez sposób traktowania ich przez przełożonego, mimo że nie odbywa się to wprost. Przykładem mogą być sytuacje, w których przełożony przekłada część obowiązków na swoich podwładnych, a jednocześnie nie docenia ich wysiłków ani nie daje im szans na rozwój.
Mobbing pochyły i poziomy różnią się więc nie tylko w sposobie działania, ale także w łatwości udowodnienia. Mobbing poziomy jest częściej zauważalny przez innych pracowników, ponieważ zazwyczaj dotyczy całych grup, podczas gdy mobbing pochyły często odbywa się w subtelny sposób, przez co trudniej jest go udowodnić. Przykłady z życia pokazują, że w mobbingu poziomym to właśnie na ofiarach najczęściej spoczywa odpowiedzialność za wyjście z tej sytuacji. W przypadku mobbingu pochyłego jednak sprawca, nawet jeśli nie działa w sposób jawny, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności w świetle prawa.
